Σημείωμα του
εικονογράφου.
Μερικά γεγονότα
δεν συμβαίνουν στην τύχη.
Ήταν η ίδια
περίοδος που η Κ. Μπαλούκα μου πρότεινε να
συνεργαστούμε για πέντε ιστορίες για κάποιες χήρες
που γνώριζε, με την περίοδο που άρχισα να ψωνίζω
απ’ τα καινούργια
Coles της
γειτονιάς μας με τις αυτόματες μηχανές πληρωμής
που σου λένε “ευχαριστώ” που ψωνίσατε στα
Coles
και σου δίνουν την
απόδειξη απ΄την χαραμάδα, μια φωτογραφία που είδα
στην εφημερίδα από μια ετικέτα σ’ ένα παιδικό
μπλουζάκι που έγραφε:
Wash inside out,
Remove child before
washing,
Made in China,
και μερικές ταινίες του
Passolini
που βρήκα τον
καιρό και την διάθεση να παρακολουθήσω.
Σχεδιάζοντας τα
πρόσωπα για τις χήρες προσπάθησα να φέρω στην
μνήμη μου πρόσωπα ανθρώπων που ζούσαν μια λαďκή
αγνότητα και γνησιότητα. Θέλησα να τους δώσω
χαρακτηριστικά που αντιπροσωπεύουν τις
πολιτιστικές αξίες της αγροτικής Ελλάδας, ήθελα να
τους δώσω τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που θα τους
έκαναν αποδεκτούς στις ταινίες του
Passolini.
Χαρακτηριστικά
ανθρώπων που στο νοικοκυριό τους η τηλεόραση δεν
είχε καταλάβει ακόμα κεντρική θέση. Ανθρώπων που
ζούσαν σε απομονωμένα χωριά, φτιάχνοντας και
πουλώντας χειροποίητα αγαθά, μιλούσαν την τοπική
διάλεκτο, ζώντας έναν τρόπο ζωής που θα μπορούσε
κανείς να τον ονομάσει προβιομηχανικό, και που για
πολλούς ήταν απάνθρωπος και η μετανάστευση η μόνη
διέξοδος. Ένας τρόπος ζωής που αν και πιο
πρωτόγονος σε μερικές πτυχές του, πιο ευγενής κι
ευτυχής απ’ τον σημερινό. Ένας τρόπος ζωής που
βαθμιαία αντικαταστάθηκε με τον καταναλωτισμό διά
μέσου μιας διαδικασίας που ο
Passolini
ονόμασε
scomparsa delle luccione,
η εξαφάνιση των πυγολαμπίδων.
Σήμερα όλοι μας
βιώνουμε τρόπους ζωής που μας παρέχουν ένα μεγάλο
φάσμα επιλογής καταναλωτικών αγαθών. Το κυνήγι της
εύκολης και άνετης ζωής μας κάνει ν’ αγοράζουμε
πάντα περισσότερα απ’ αυτά που πραγματικά
χρειαζόμαστε. Η λαχτάρα επίδειξης και η λατρεία
των καταναλωτικών αγαθών σαν σύμβολα οικονομικής
υπεροχής μας κάνει ν’ αγαπάμε περισσότερο τα
πράγματα που αγοράζουμε παρά τους ανθρώπους γύρω
μας.
Η πρόοδος είναι
αναγκαία κι επιθυμητή, αλλά συγκρίνοντας τις
ηθικές αξίες της αγροτικής λαďκής κουλτούρας με
τις σημερινές δεν ήταν όλες παλιομοδίτικες και
συντηρητικές. Οι ιστορίες με τις χήρες με
πηγαίνουν πίσω στον χρόνο, όταν ήμουν μικρό παιδί
στο χωριό με τον παππού μου και την γιαγιά μου, σ’
ένα τρόπο ζωής χωρίς τηλεόραση και διαφημίσεις που
προσφέρουν σ’ ένα λεπτό της ώρας πληροφορίες,
διασκέδαση και προώθηση αγαθών, χρησιμοποιώντας
ψυχολογικά, κοινωνιολογικά και προπαγανδιστικά
τρικ.
Σε καιρούς που οι
πυγολαμπίδες ζούσαν ακόμη δίπλα στους ανθρώπους
και που το πέταγμά τους στο σκοτάδι δεν ήταν μια
φτηνή κι αφελής διασκέδαση.
Χρήστος Αβραμούδας
|